Gebze Belediye Başkanı Zinnur Büyükgöz tarafından geçtiğimiz aylarda kamuoyuna açıklanan ve resmiyet kazanan Hürriyet – Yavuz Selim Yerinde Dönüşüm Projesi, bölgenin geleceğini doğrudan etkileyecek nitelikte. Ancak proje onaylanmasına rağmen mahalle sakinlerinin aklında hâlâ aynı soru var: “Bu süreç nasıl ilerleyecek ve vatandaşları ne bekliyor?” Proje Modeli: Parsel Bazında Anlaşma ve Kendi Müteahhidini Seçme Hakkı Proje kapsamında mahallelerin 750 ve 1000 metrekarelik üretim adalarına bölünmesi ve o adaya ait tüm maliklerin anlaşarak kendi müteahhitlerini seçmesi öngörülüyor. Model, teoride katılımcı, vatandaşı sürece dahil eden ve daha esnek bir uygulama imkanı sunuyor. Ancak sahadaki gerçeklik, bu işin göründüğü kadar kolay olmadığını gösteriyor. Gerçek Soru: Mahallede Herkes Birbirini İkna Edebilir mi? Hürriyet ve Yavuz Selim’in en temel sorunu, mülkiyet yapısının oldukça karmaşık olması. Bir parselde birden fazla hissedar bulunuyor. Varisler farklı şehirlerde yaşıyor. Kimisi yurtdışında, kimisi yıllardır veraset işlemlerini tamamlamamış durumda. Bazı maliklerin kendi aralarında yıllardır devam eden anlaşmazlıklar var. Bu tablo birleştiğinde, şu sorunun cevabı önem kazanıyor: “Bu mahallede aynı parseldeki maliklerin tamamının veya çoğunluğunun anlaşması ne kadar mümkün?” Kentsel dönüşümde genellikle yüzde 51 veya yüzde 66 çoğunluk aranıyor. Bu oran yakalanamazsa süreç tıkanabilir. İkinci Senaryo: TOKİ Modeli Devreye Girebilir Eğer maliklerin uzlaşması mümkün olmazsa, projede ikinci bir yolun devreye girmesi muhtemel görünüyor. Bu yol, bölgenin TOKİ veya benzeri büyük ölçekli bir kuruluşa devredilmesi. Bu durumda: Mahalleli kendi müteahhidini seçemeyecek, Sözleşme koşulları TOKİ modeli üzerinden ilerleyecek, Proje daha merkezi bir yöntemle yürütülecek, Hız artacak ancak vatandaşın söz hakkı azalacak. Bu senaryonun avantajları ve dezavantajları var. Ancak tartışma şimdiden başlamış durumda. Sürecin Anahtarı: Halkın Uzlaşması veya Uzlaşamaması Bugün iki farklı yol masada duruyor: Birinci yol, mahallelinin uzlaşarak kendi müteahhidiyle anlaşması. Bu durumda dönüşüm "yerinde" ve daha özgür bir modelle gerçekleşebilir. İkinci yol, uzlaşmanın sağlanamaması. Böyle bir durumda sürecin TOKİ eliyle tek merkezden yürütülmesi beklenir. Hangi modelin uygulanacağı, doğrudan mahalle sakinlerinin atacağı adımlara bağlı. Mahalle İçin Şu Anda En Önemli İki Adım Birincisi, mülkiyet durumunun netleştirilmesi. Veraset, hisseli tapular, vekalet sorunları ve hukuki eksikler halledilmeden masada güçlü bir pozisyon alınamaz. İkincisi, mahalle sakinlerinin birbirleriyle sağlıklı bir iletişim kurması. Dönüşüm süreci, kopuk yapılar üzerinde ilerlemez. Sonuç: Dönüşüm Kesin, Yöntem Belirsiz Bugün Hürriyet ve Yavuz Selim için en belirleyici soru şudur: “Bu dönüşümü kim yönetecek?” Vatandaş eliyle mi? TOKİ eliyle mi? Yoksa karma bir modelle mi? Bu soru henüz net değil. Ancak kesin olan bir şey var: Hürriyet ve Yavuz Selim mutlaka dönüşecek. Süreç ister uzlaşmayla, ister kamu eliyle ilerlesin; proje artık geri dönülmez bir yola girdi.